KAPİTALİZM Mİ? MODERN KÖLELİK Mİ?

           Kapitalizm, bir ekonomik sistemin ifadesidir. Buna rağmen tarih boyunca sadece ekonomik boyutta kalmamış sosyal, siyasi ve kültürel düzeni de etkilemiştir. Hala da etkilemeye devam etmektedir. Genel hatlarıyla incelendiğinde kapitalist sistemde bireyler, sınırsız mülkiyet hakkına sahiptirler ve üretim maksimum kar sağlayabilmek adına yapılır. Bu sistemde, ürünleri üretme ve dağıtma yolu ya da sermaye ufak bir azınlığa, kapitalist sınıfa aittir. Kapitalist sistemin ortaya çıkışı incelendiğinde toplumun genel halinin bu süreçte etkili olduğu görülebilir. Yani kapitalizm bozuk toplumsal düzenin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır, zaman içinde ahlaksal çöküntüyü ve toplumsal dengesizliği derinleştirmiştir.

           Geçmişten günümüze, dünyanın farklı yerlerinden birçok insan kapitalizmin adil olmayan hatta insanları sömüren ilkelerinin karşısında durmuştur buna rağmen alternatif bir sistemin hayata geçirilmesi mümkün olmamıştır.  Kapitalizm karşısında güçlü bir tavır sergilemenin ilk adımı gerçek anlamda kapitalizmi anlamaktır ve ne yazık ki biz bir şeyleri hakkıyla anlama noktasında hep sınıfta kalıyoruz. Örneğin Akif Emre’nin “İsrafın, faizin haram kılındığı bir sistemde nasıl bir kapitalizm gerçekleşebilir?” sorusu içinde bulunduğumuz durumun anlaşılması için oldukça önemlidir. Adam Smith’in Görünmez El teorisine göre, insanların serbest piyasa da yalnızca kendi çıkarlarına göre hareket etmesi bir şekilde toplumun tamamına da fayda sağlayacaktır. İslam’da ekonomik ve sosyal düzenin sağlanması birbirleriyle bağlantılıdır. Bakara/276 bu dengenin en önemli kanıtıdır:

Allah faizi tüketir, sadakaları ise arttırır ve Allah hiçbir inkârcı günahkârı sevmez.

            Yüce Allah’ın ekonomik hayatı doğrudan ilgilendiren faizi yasaklaması, toplumsal dayanışmayı küçük ihtimallere (ör. Görünmez El) bırakmadan emretmesi (zekât emri) adaletin ancak bir bütünlük halinde tecelli edeceğini gösterir. Yüksel Çayıroğlu’nun da dediği gibi “İslâm’ın bütünlüğü nazar-ı itibara alınmadan ve İslâm bütün boyutlarıyla hayata taşınmadan yapılan iktisat çalışmaları, “İslâm kapitalizmi” veya “faizsiz ve zekâtlı kapitalizm” olmaktan öteye geçemeyecektir.”.

"Felaketin ortasındayız.

Kapitalizmin bizi ulaştırdığı yerdeyiz.

Laik, demokrat ve neşeliyiz.”

İsmet Özel

fotoğraf: https://twitter.com/birphotos